Đợt này đang nhiều việc, nên khi được
rủ đi làm từ thiện ở Phú Yên, mình rất ngần ngừ. Nhưng rồi được nài nỉ đi theo
để có gì lái xe ô tô thì mình cảm thấy mình thật quan trọng, nên nhận lời đi.
Kế hoạch thay đổi từ thuê một tài xế
thành mình lái xe từ Sài Gòn ra Phú Yên. Em họ mình nghe mình lái đường dài như
vậy thì hết hồn. May quá là kế hoạch lại đổi lại là mua vé máy bay từ Sài gòn
ra Tuy Hòa, rồi từ đó đi tiếp khoảng hơn 50km ra Tịnh Sơn. Gì chứ, mình cũng thở
phào nhẹ nhõm. Mình không sợ lái xe, mà chỉ sợ công an!
Mọi thứ sắm sửa cho việc làm từ thiện
đã giải quyết xong qua điện thoại. Ở Tịnh Sơn cũng đã thuê được xe. Giờ chót
thì chỉ còn ba người lên đường, cũng không sao. Tại sân bay, có hơi vật vã điền
hồ sơ khai báo y tế nhưng rồi cũng qua trót lọt, vừa vặn vào đến phòng chờ 5 phút,
mình vừa kịp lấy nước uống xong thì xếp hàng vào máy bay luôn.
3h chiều đến sân bay Tuy Hòa, em
Thái tài xế đã đến đón, chở 3 người mình đi vòng vòng tham quan thành phố rồi
ghé vào một tiệm chay, để sư cô và chị bạn ăn trưa. Đây là tiệm chay do một sư
thầy mở ra, không thu tiền người đi tu đến ăn. Tiền lời thu được, lại dùng để
chia sẻ đến người nghèo. Tiệm bán đồ ăn ngon. Mình không ăn gì vì đã ăn bánh mỳ
lúc trưa, nhưng mua một hộp bột gạo lức và mè đen, về ăn cũng ngon lắm (1).
Ăn xong thì chạy về Tịnh Sơn (2).
Trên đường đi nói chuyện nhiều hơn mới biết, em Thái cũng là dân công nghệ
thông tin, từng mở công ty làm web trong Sài Gòn, rồi giờ thì về quê, kiểu như
anh Hải, chạy xe rong ruổi giúp mọi người và giúp sư thầy ở tiệm chạy. Mình ngồi
im cảm khái…Không khai ra mình cùng nghề. Biết nói sao nhỉ, chỉ cần sống có ích
và cảm thấy hạnh phúc là được.
Con đường từ Tuy Hòa về Tịnh Sơn, chạy
dọc con Kênh Bắc đẹp lắm. Hẳn là mình đã nghe về con kênh này, nhưng giờ mới được
nhìn thấy. Con kênh này được xây dựng từ thời Pháp, tưới tiêu cho nguyên một
vùng. Kênh rộng chừng 6m, nước trong, một bên đường nhựa, một bên là các ngôi
nhà nhỏ xinh xinh và cây cối, thỉnh thoảng có một cây cầu nhỏ nối từ đường nhựa
vào phía nhà cửa. Đang là lúc chiều tà, có thể thấy nhiều trẻ con nô đùa trên
dòng kênh. Mình thấy con kênh này xinh xắn không thua gì các con kênh ở Hàng
Châu. Nếu thiết kế được một tour du lịch hằng thuyền dọc kênh thì hay biết mấy.
Phải 6h chiều mới đến nơi. Sơ Sang
đón vào rồi mọi người tranh thủ đi thăm và tặng quà ba gia đình gần tu viện.
Toàn là các hoàn cảnh già cả, neo đơn, bệnh tật. Thế mới thấy, sống thọ mà sống
không khỏe thì…rất khổ. Đi xong 3 nhà thì chúng tôi về ăn tối. Có khách từ xa
nên các sơ chuẩn bị các món ăn nhiều và trang trí cũng đẹp.
Kế hoạch ngày mai có vẻ phải dậy sớm
vì các sơ thức sớm lắm, 5h các sơ đã hát Thánh lễ buổi sáng rồi. Mọi người bàn
kỹ hơn kế hoạch ngày mai, lúc này mới hỏi là xe thuê là xe số hay xe tự động. Nếu
xe số thì làm sao mình tự tin mà lái, hừ hừ…Nếu xe số mà mình không lái thì cuối
cùng vai trò trong chuyến đi của mình là gì, hừ hừ…
Buổi tối, chúng tôi được bố trí ngủ ở
gian phòng khách. Chỗ ở này của tu viện bên cạnh nhà thờ Tịnh Sơn. Các gian nhà
lợp mái tôn, phòng tắm không có nước nóng. Cũng may trời không lạnh quá. Vậy
khi trời lạnh các sơ phải làm sao (đã quên không hỏi). Dù đã đóng kín các cửa đề
phòng gió buổi tối, tôi vẫn rất khó ngủ ban đêm vì lạnh đầu. Mãi sau trùm chăn
kín cả đầu thì chắc cũng ngủ được một chút.
Buổi sáng, tôi đã tỉnh dậy từ trước
khi tiếng ca trong Thánh lễ vang lên. Giọng các sơ thánh thót nghe hay lắm, êm
đềm lắm. Dù bị đánh thức bởi âm thanh này, cũng không lấy gì làm khó chịu, lại
vẫn có thể nướng tiếp một chút. Xa khỏi Sài Gòn, mọi sinh hoạt đảo lộn và có vẻ
khác thường cũng tốt.
6h thì xe đến chờ hàng đến điểm phát
quà trước. Các sơ chuẩn bị bắp và khoai luộc cùng bánh bột lọc ăn sáng. Khoảng
7h là lên đường. Cái xe thuê được là xe số, hừ hừ…Có cô sư cô lái nên mình khỏi
lái. Thật vẫn chưa được ích lợi gì trong chuyến đi cả!
Nơi phát quà là xã Krong Pa, dân tộc
Ba Na và xã Tân Bình dân tộc Gia Rai. Từ Tịnh Sơn qua Krong Pa khoảng 25km. Hai
bên đường hoang sơ, vào mùa trồng mía nên chỉ thấy mía mà thôi. Thỉnh thoảng có
chỗ trồng bắp, trồng mì. Ở đây không có sinh kế gì khác ngoài nông lâm nghiệp.
Hết trồng mía, ngô, khoai sắn, tới tháng 3 thì vào rừng kiếm tổ ong. Tới tháng
8 mùa mưa thì vào rừng tìm nấm mối.
Nghe kể nấm mối ăn ngọt lắm, hái
thích lắm, mình cũng muốn có được trải nghiệm vào rừng hái nấm ghê. Nhưng mọi
người nhìn mình bảo không theo kịp người ta đâu. Người ta mà thấy nấm là sấn tới
bất kể gai góc, nhiều khi hái xong nhìn lại chung quanh toàn gai, không rõ vì
sao đã chui vào được.
Hồi xưa thì nấm mối không mắc, nhưng
từ khi người Sài Gòn ăn nấm mối, nấm chuyển về Sài Gòn là chính nên giá cứ tăng
dần. Năm ngoài khoảng 250 ngàn một kg ngay tại đây. Dù sao thì mình cũng muốn dịp
đó sẽ quay lại nơi này, ai biết, trúng được ổ nấm mối thì sao.
Đợt này, sẵn mang cái chân máy theo
nên mình dựng lên quay phim phát quà cho bà con dân tộc. Thế là từ đó về sau, đến
nhà nào sơ Sang cũng kêu mình vào chụp, như thể mình lên đây để chụp hình vậy
đó. Cuối cùng, cũng cảm thấy có chút vai trò “quan trọng” trong chuyến đi, hihi.
Trong các nhà ghé vào dọc đường từ
Krong Pa trờ về xã Tân Bình, mình ấn tượng ba nhà.
Một là nhà của một “bà điên”. Nhưng
khi tìm vào thì bà đã bỏ đi đâu mất. Nhà trống hua trống hoắc, quần áo hay giẻ
cũng không phân biệt được. Đồ đạc mục nát. Ấy vậy mà nghe sơ kể là khi cho bả đồ,
bả cũng biết giấu xuống dưới chiếu nghen.
Một nhà khác là nhà một em bé, thấy
mặt mũi sáng sủa binh thường, tay chân lành lặn. Nhưng không rõ vì sao mà không
đi được. Có vẻ như hai cái đầu gối không duỗi gập được, nên em nó đi như lật đật.
Phải mà ở thành phố lớn thì sẽ khác. Ở đây thì đành chịu thế. Muốn biết đó là bệnh
gì cũng không biết, mà các sơ cũng chưa từng gặp ba mẹ của bé, vì đến toàn vào
giờ họ đi làm rẫy. Sơ nói, nếu mà biết bệnh gì, chỗ nào chữa, thì nhà thờ giúp
đưa bé đến nơi. Nhìn mắt bé thấy buồn quá.
Nhà thứ ba là một gia đình dân tộc
Gia Rai, không quá khó khăn. Cụ ông và cụ bà đẹp lão lắm. Cụ bà cao chỉ khoảng
1m4 nhưng có tận 11 người con. Cụ có vẻ đỏm dáng lắm, khi được quay phim chụp
hình thì cũng …điệu đà, ngúng nguẩy đáng yêu lắm.
Sau khi phát quà xong, khoảng gần
12h trưa. Từ đây tới chiều là thời gian thưởng ngoạn. Theo dự tính là thẳng lên
Trà Kê, điểm cao nhất chỗ gần đây. Mình nghe nói thì tưởng tượng ra khung cảnh
núi non hùng vĩ, bên rừng bên thác. Tới Trà Kê mình không thấy gì đặc sắc, có
tí thất vọng.
Nhưng khi mua xong đồ ăn và mang vào
nhà thờ, lên nhà sàn ngồi ăn, gió mát lồng lộng, chuông gió tre thỉnh thoảng lốc
cốc nghe thật vui tai. Đối diện nhà sàn là nhà thờ. Nghe đâu cha cố một mình,
trong vòng 7 năm mà làm nên được cơ ngơi như vậy!
Mình ngồi ở nhà sàn ăn uống no say,
gió mát, cảnh đẹp thích quá, nên mọi người rủ vào trong nhà thờ, rằng bên trong
toàn gỗ hoành tráng lắm, mình lười không vào. Khung cảnh này, sao gợi lên một
cái gì đó quen thuộc mình từng trải qua, kiểu như “ déjà vu”, mà mình không giải
thích được.
Cha Triều, cha cố nơi đây còn trẻ,
khoảng 40, sởi lởi, vui tính. Cứ trách sao không báo trước để cha làm cơm đãi,
mà lại mua đồ ăn ngoài chợ. Xem chừng là lần sau lên vùng này, sẽ có thêm một địa
điểm tiếp đón rồi đây.
Rời Trà Kê, chúng tôi đến thăm và
cho quà vài gia đình nữa. Có một nhà, bà mẹ 86 tuổi, bị con trai đuổi ra khỏi
nhà ngày khi tang chồng bà xong. Bà mẹ không biết đi đâu, bèn cất ngay cái chòi
bên cạnh ngôi nhà để ở. Khi đến nơi, nhà anh con trai đóng im ỉm, còn bà mẹ thì
chảy nước mắt khóc. Mình thì không hiểu luật pháp ở đâu, miệng đời ở đâu. Không
có câu giải đáp!
Xong việc, chúng tôi đến
thăm hồ Xuân Hương và nhà thờ sông Hinh. Trên đường, thấy sơ đeo một cái nhẫn bạc,
tôi mới hỏi lai lịch. Thì ra đây là chiếc nhẫn ghi dấu lời khấn của một người
tu sĩ. Có ba lời khấn : lời khấn khó nghèo (nguyện không có tài sản tiền bạc
cho riêng bản thân), lời khấn khiết tịnh (nguyện sống độc thân suốt đời) và lời
khấn vâng phục (nguyện vâng phục bề trên hợp pháp trong đức tin).
Lúc này
đã thân hơn, tôi mới hỏi sinh hoạt của các sơ thì lấy ở đâu ra. Sơ mới giải
thích là có một cộng đoàn nhánh tu. Tiền các nơi nhận được gom về một chỗ rồi
phân chia ra các nơi theo như cầu. Như ở Tịnh Sơn thì không có làm gì ra tiền,
thì chỉ xin tiền về sử dụng thôi. Sinh hoạt của các sơ cũng đơn giản và tiết kiệm.
Từ đầu dịch đến giờ chắc cũng khó khăn nên việc phân bổ ngân sách của cộng đoàn
có ít hơn.
Hỏi xong về 3 lời khấn
nguyện thì cũng đến Hồ Xuân Hương. Hồ đơn sơ, mát mẻ chứ không có gì đặc sắc. Từ
hồ qua nhà thờ sông Hinh cũng tiện đường, không xa mấy. Nhà thờ thiết kế hình
tam giác, bằng đá tìm được ở ngay tại suối ở địa phương. Các phần bằng gỗ thì gỗ
cũng rất hoành tráng ở địa phương.
Nhà thờ xây trên một phiến đá hẳn là to dày
lắm, vì khi đào giếng, khoan sâu xuyên qua tảng đâ cả 150m hơn mới đến nước. Trục
tròn đá khoan giếng cũng được dùng để trang trí. Mình có cầm trong tay một mảnh,
đường kianh hơn 10cm, cao hơn 10cm, thấy cũng nhẹ, nhưng mình không lấy về.
Mình
có nói với cha là mình phê bình cha, vì dùng gỗ thế này thì hại biết bao rừng,
ka ka. Cha mở nhạc ngọt ngào tình cảm lắm nghen, mời uống trà Thái Nguyên, còn
mình thì lo săm soi gỗ đá, ka ka.
Rời
nhà thờ, chúng tôi đi thăm đập thủy điện sông Ba Hạ. Chỗ này là hồ thủy điện,
phía xa là núi, mặt trời đang lặn xuống. Khi mặt trời khuất hẳn thì một tia
sáng xanh lam rọi lên nền trời. Mặt trăng ngày đầu tháng từ từ hiện lên.
Chà,
đón hoàng hôn nơi đây thật tuyệt vời. Vì muốn quay cảnh hoàng hôn đến tận cùng
nên mọi người phải chờ mình khá lâu. Mọi người ở đây bảo rằng cũng hiếm khi bỏ
thời gian ngắm hoàng hôn như vậy, và cũng khá ngạc nhiên vì thái độ sung sướng
hạnh phúc ngắm nhìn buổi chiều tà của mình.
Hoàng
hôn xuống cũng đánh dấu một ngày làm việc đã xong. Mọi chuyện tốt đẹp, ai cũng
thấy hài lòng. Riêng mình thì đặc biệt hài lòng, dù thấy có chút vô dụng vì
không giúp được gì nhiều, xe cũng không lái tí nào, vì sư cô lái lụa là quá,
nên mình ngồi im cho xong, hihi…
Nếu
các bạn có thời gian rảnh rỗi, hãy thử về đây một chuyến, thăm người dân, hiểu
thêm những mảnh đời khác. Phong cảnh không hoành tráng như Tây Bắc nhưng dòng
kênh Bắc rất êm đềm, hoàng hôn ở thủy điện sông Ba Hạ thì rất tuyệt vời. Và bình minh thì rất tinh khôi nhé. Nếu ở tại chỗ, bạn sẽ nghe thấy cả tiếng chim kêu, chó sủa. Một không gian có vẻ hoang sơ nhưng lại rất ấm cúng.
Nhím tiểu thư